Książka "Zdarzyło się pierwszego września (albo kiedy indziej)" słowackiego pisarza Pavola Rankova, została opublikowana w 2008 roku, a na półki polskich księgarń trafiła w 2013 roku. Opowieść zaczyna się na basenie w czechosłowackim miasteczku Levice. Trzech nastolatków - Węgier, Czech i Żyd - organizuje prywatne pływackie zawody. Nagrodą dla zwycięzcy jest prawo do pierwszeństwa w ubieganiu się o względy pięknej rówieśniczki, Słowaczki Marii. Tłem dla tej historii są burzliwe przemiany społeczno-polityczne w XX-wiecznej Europie Środkowej.

- Realizm magiczny zastosowany w powieści przez Rankova sprawia, że cała opowieść ujęta jest w pewien nawias, jakby to co przydarza się naszym bohaterom mogło przydarzyć się każdemu, albo…nikomu. Powstaje zatem obraz ulotny, złożony z krótkich narracyjnych scen, filmowy, jakby życie z każdym rokiem nabierało rozpędu a czas się kurczył - wyjaśnia Tomasz Gawron, reżyser spektaklu.

W spektaklu wystąpią Matylda Baczyńska, Anna Zachciał, Filip Kowalczyk, Ireneusz Pastuszak, Tomasz Wiśniewski oraz gościnnie Adam Herich z Teatru Miejskiego w Żylinie ze Słowacji. Za scenografię, kostiumy i reżyserię świateł odpowiada Krystian Szymczak. Muzykę skomponował Wojciech Frycz. Ważnym elementem spektaklu są animacje przygotowane przez Mateusza Świderskiego. Cały koncept jest w pełni site-specific i odnosi się do przestrzeni pływalni. Zobaczymy nagrania z aktorami, animacje 3D oraz skany 3D. Te ostatnie powstały za pomocą fotogrametrii, czyli techniki polegającej na fotografowaniu obiektów z różnych perspektyw. Dużym wyzwaniem było zeskanowanie mężczyzny (model Paweł Szkotak), którego twarz zostanie wykorzystana w scenie postrzału.

Spektakl przygotowano w koprodukcji z Fundacją ze Stali. Budżet przedsięwzięcia zasiliła zbiórka publiczna prowadzona w internecie. Partnerem głównym jest Województwo Małopolskie, a honorowym Tomáš Kašaj, Konsul Generalny Republiki Słowacji.

ac / fot. P. Topolski, archiwum teatru