O FILMIE

Czy umiecie zanucić piosenkę Nie płacz kiedy odjadę? Po raz pierwszy zaśpiewał ją w latach 60. włoski gwiazdor estrady Marino Marini na koncercie w Sali Kongresowej. Utwór napisany w modnych na Zachodzie rytmach twista i madisona trafił w gusta zarówno starszej, jak i młodej publiki. Stał się potem jednym z największych szlagierów polskiej muzyki rozrywkowej Piosenkę tę znali i śpiewali wszyscy, a pierwszy wers nawet jeszcze po latach pojawiał się na naklejkach na tylnej szybie samochodów. Do dziś Nie płacz… pozostaje jednym z symboli epoki, kojarząc się z tym wszystkim, co było w tamtych czasach najlepsze. Popularność piosenki Nie płacz kiedy odjadę przerosła najśmielsze oczekiwania autorki jej tekstu – Wandy Sieradzkiej. To właśnie jej osobie poświęcony jest najnowszy film dokumentalny Sławomira Grünberga. Laureat EMMY i reżyser uznanego przez krytykę Karskiego i władców ludzkości podejmuje się próby odtworzenia burzliwych losów autorki przebojów, która w młodości wielokrotnie otarła się o śmierć. Nie płacz kiedy odjadę to opowieść o dziewczynie, która przetrwała gehennę Holokaustu. To historia kobiety, której wojenna trauma nie zdołała nigdy odebrać radości życia.

film Sławomira Grünberga
Czas trwania: 56 min.

Produkcja: USA/Australia/Polska 2016

TWÓRCY FILMU: Scenariusz i reżyseria: Sławomir Grünberg
Producent wykonawczy: Zygmunt Sieradzki Montaż: Matylda Kawka Zdjęcia: Sławomir Grünberg Dźwięk: Tomasz Dukszta Post-Production House: DI Factory
Produkcja: Sławomir Grünberg, LOGTV Ltd.
 

ŻYCIE WANDY SIERADZKIEJ
Wanda Sieradzka (z domu Kahan) urodziła się 29 września 1923 roku w Łodzi, w domu zamożnych zasymilowanych w Polsce Żydów – prawnika i lekarki stomatologa. Ojciec Wandy, Zygmunt, był polskim patriotą, piłsudczykiem i społecznikiem. Matka Wandy, Paulina, wychowywała córkę w patriotycznej tradycji. Istotną rolę w życiu małej Wandy odgrywała też gosposia – Mania, która zabierała ją po szkole do kościoła. Znajomość katolickiej liturgii miała w czasie wojny uratować Wandzie życie. Wraz z wybuchem wojny rodzina Kahanów postanowiła przenieść się do Warszawy. Tu w 1941 Zygmunt Kahan zmarł na tyfus, a dwa lata później matka Wandy została wywieziona do obozu w Treblince.

Osierocona niespełna osiemnastoletnia Wanda podjęła próbę ucieczki z warszawskiego getta. Złapana przez szmalcowników i wywieziona za Warszawę, zdołała znów uciec i wrócić do miasta. Tu dzięki pomocy warszawskiego księdza dostała pracę i została łączniczką wydziału prasowo-wydawniczego VI oddziału Sztabu Komendy Głównej Armii Krajowej. W 1943 z pomocą AK przedostała się do Austrii, a stamtąd do Szwajcarii, gdzie zaczęła publikować wiersze w polskim tygodniku Za naszą i waszą wolność. Po powrocie do Polski została przyjęta na Wydział Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Na studiach poznała Konrada Sieradzkiego. Pobrali się w 1946, a rok później przyszedł na świat ich syn, Zygmunt.

W 1950 Wanda podjęła pracę jako dziennikarka, a w 1960 dołączyła do zespołu Polskiego Radia oraz Telewizji Polskiej. W latach 1960-1988 była członkinią redakcji rozrywkowej w TVP. Prowadziła autorski program pt. Zza wachlarza pani Wandy. W tym czasie zadebiutowała też jako autorka tekstów. Impuls do napisania pierwszej piosenki dała jej wizyta w Polsce Marino Mariniego. W 1962 roku gwiazdor gościł w Warszawie w trakcie swojego europejskiego tournée. Mówiąca płynnie po włosku Wanda zaproponowała, że napisze mu tekst piosenki, do której on skomponuje muzykę. I tak się stało. Nie płacz kiedy odjadę okazało się jednyn z największych polskich przebojów. Potem współpraca z Marino Marinim zaowocowała jeszcze jednym utworem - Nie mów nic, wykonywanym przez Czerwone Gitary. Teksty autorstwa Wandy śpiewali też między innymi Sława Przybylska (polska wersja Gdzie są kwiaty z tamtych lat?, Skąd szybują łabędzie), Irena Santor (Nie szukaj daleko) i Jerzy Połomski (Róża jest czerwona). Niemal wszystkie piosenki przez nią napisane stały się przebojami. W 1974 roku mąż Wandy, Konrad Sieradzki zmarł. W 1986 roku Wanda wyszła ponownie za mąż za Johanesa A. de Ruig i przeniosła się do Holandii. W miejscowości Aerdenhout spędziła ponad 20 lat, pisząc wiersze i publikując w kwartalniku Scena polska w Holandii. Odeszła w noc sylwestrową 1 stycznia 2008 roku wśród rozbłysków fajerwerków.

O MATCE I SYNU

Wstrząsający życiorys Wandy ukształtował też jej relacje z jedynym synem. Zygmunt, który urodził się w czasach stalinizmu, wraz z odwilżą w okresie tzw. Naszej Małej Stabilizacji skorzystał z okazji, wyjeżdżając z kraju na dalsze studia. Hitler zabił mi rodziców, Stalin zabrał mi syna – mówiła Wanda po tym, jak w 1969 roku Zygmunt wyjechał najpierw do Hagi w Holandii, a stamtąd na stałe przeniósł się do Afryki Południowej, skąd po latach miał jeszcze raz przenieść się na inny kontynent, do Australii. Zygmunt Sieradzki po latach wraca do Warszawy, szukając śladów pamięci i działalności matki. bNie płacz kiedy odjadę to portret ich trudnej, choć niezwykle silnej relacji, której nie osłabiły lata rozłąki. Z filmu dowiadujemy się, jak trwała była między nimi więź i jak dotkliwie Wanda przeżyła wyjazd syna.

W POSZUKIWANIU WANDY SIERADZKIEJ, fragment recenzji Natalii Szeligowskiej

Relacje osób wypowiadających się w filmie wzajemnie się uzupełniają. Jedna osoba zdaje się kontynuować wątek rozpoczęty przez inną, historie się przeplatają. W pewnym sensie poznajemy nie tylko samą Wandę, ale i osoby, które wypowiadają się na jej temat. Dzięki temu mamy wrażenie, że oto naprawdę wkraczamy w strefę czyjejś intymności. Reżyser filmu dokonał czegoś niezwykłego, przenosząc funkcje i właściwości kolażu na medium filmowe. Wrażenie to dodatkowo pogłębiają wykorzystane w filmie wstawki ze zdjęciami, dokumentami i prywatnymi przedmiotami należącymi do Wandy, filmowe materiały archiwalne i tym podobne. To, co jest szczególnie ujmujące w filmie Grünberga, to pewna jednomyślność osób wypowiadających się na temat Wandy. Szczególne wrażenie robi sposób, w jaki pracowała, a który był naturalnym przedłużeniem jej sposobu bycia na co dzień, jak zgodnie twierdzi wielu spośród wypowiadających się w filmie twórców. Napisane przez nią teksty piosenek nie miały sobie równych. Dbanie o najmniejszy szczegół przynosiło wspaniałe rezultaty i czyniło artystkę kimś nie do zastąpienia. Wykorzystanie piosenek napisanych przez Wandę stanowi chyba najistotniejszy element dokumentu Grünberga. Podobnie, jak użyte w filmie nagrania archiwalne, są dla nas nośnikiem kolejnych informacji o artystce, którą możemy dzięki temu poznać od każdej strony. Z całą pewnością można przyznać, że film „Nie płacz kiedy odjadę” jest dziełem silnie angażującym również dla nas — widzów, a nie tylko dla osób, które wypowiadają się na ekranie.

TWÓRCY FILMU

SŁAWOMIR GRÜNBERG - reżyser, scenarzysta, autor zdjęć Wielokrotnie nagradzany reżyser, producent i operator filmów dokumentalnych, absolwent wydziału reżyserii łódzkiej „Filmówki”. Wyemigrował do USA w 1981 roku i od tego czasu wyreżyserował i wyprodukował ponad 45 filmów dokumentalnych o tematyce społecznej, ekologicznej i problemach niepełnosprawności. Wielokrotnie nagradzany na międzynarodowych festiwalach, Sławomir jest zdobywcą prestiżowej nagrody Emmy za film School Prayer: A Community at War oraz laureatem Nagrody Fundacji Guggenheim i Soros Justice Media. Sławomir Grünberg wygrał również konkurs im. Jana Karskiego, który nagradza filmy dokumentalne wykazujące się „odwagą moralną” oraz otrzymał nagrodę DreamCatcher Award za poświęcenie i zaangażowanie w tworzenie filmów dokumentalnych. Jest laureatem Złotego Glana oraz prestiżowej nagrody przyznanej przez Festiwal Docboat 2009 dla międzynarodowej sławy dokumentalisty o polskich korzeniach. Wśród jego filmów znajdują się takie tytuły jak filmy: Portrety emocji, Santa Rosa, Coming out po polsku, Płonący facet czy Trans-Akcja. Wśród filmów wokół tematyki polsko-żydowskiej znajdują się: Powroty Szymona, Wyrzutki, Perecowicze, Dziedzictwo Jedwabnego oraz Uratowani przez deportację. Dwa filmy, do których był twórcą zdjęć, uzyskały nominację do Oscara: Legacy i Sister Rose’s Passion. Jednym z jego ostatnich dokumentów to Karski i Władcy Ludzkości, film zrealizowany w nowatorskiej formule, łączącej unikatowe materiały archiwalne i sekwencje animowane, film o Janie Karskim – bohaterze Polskiego Państwa Podziemnego.

ZYGMUNT SIERADZKI - producent wykonawczy Urodzony w 1947 roku syn Wandy i Konrada Sieradzkich. Wzorem dziadka wybrał studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. W 1969 po dwóch latach na uczelni wyjechał do Holandii, by zrobić kurs z prawa międzynarodowego na renomowanej Haskiej Akademii Prawa. Po skończeniu kursu dostał się na Uniwersytet w Kapsztadzie, gdzie studiował ekonomię i socjologię. W Johanesburgu ukończył też zaocznie studia z biznesu, zdobywają wyróżnienie dla najlepszego studenta. W latach 90. przeprowadził się do Australii, gdzie w 1998 otrzymał dyplom na University of Technology w Sydney. Przez lata wykładał marketing na Northern Sydney Institute of TAFE. Później już jako wykładowca związał się z Macquarie University. W czasie swojej pracy akademickiej został wyróżniony wieloma nagrodami za osiągnięcia pedagogiczne. Ojciec dwóch córek i sportowiec w 1983 założył firmę Smart Marketing Solutions, która obsługuje australijskie marki i międzynarodowe firmy w sektorze finansowym. Po śmierci Wandy Sieradzkiej, w 2008 roku, Zygmunt zaczął gromadzić pamiątki rodzinne i powziął zamiar nakręcenia filmu o dokonaniach matki i ich wzajemnej relacji. Stoi na czele Ruchu Promocji Piosenki im. Wandy Sieradzkiej.

Spotkanie z reżyserem poprowadzi Krzysztof Borowiec

Bilety/ informacje:
12 października 2016, godz. 18:00
Bilety: 10 zł 
Sprzedaż biletów: Kasa CSM, tel. 14 633 46 04, ul. Traugutta 1, Tarnów

Dla czytelników portalu Tarnow.net.pl mamy dwa dwuosobowe zaproszenia. Każdy, kto prześle na adres konkurs@tarnow.net.pl swoje imię i nazwisko weźmie udział w losowaniu zaproszenia. W temacie wiadomości należy wpisać: "Nie płacz kiedy odjadę​".