Chanuka to radosne, trwające osiem dni święto żydowskie, obchodzone na pamiątkę zwycięstwa Żydów nad okupującymi Ziemie Izraela grecko-syryjskimi władcami Seleucydami. Nakazali oni oddawanie czci bogom greckim i zwalczali wszelkie przejawy religii żydowskiej. W 164 r p.n.e. wybuchło powstanie, któremu przewodził Juda Machabeusz. Żydowska armia powstańcza po trzech latach walk pokonała wielekroć większą armię wroga.
Po wkroczeniu do Jerozolimy w dniu 25 miesiąca Kislew Żydzi zastali świątynie zbezczeszczoną. A w niej znaleziono jedynie jedno naczynie zawierające specjalnie oczyszczoną rytualnie oliwę do złotego świecznika, który płonąć powinien w Świątyni ogniem nieprzerwanym. Ilość oliwy była tak mała, że mogła wystarczyć co najwyżej na jeden dzień. I wtedy zdarzył się cud. Ta mała porcja oliwy paliła się przez osiem dni, do czasu aż kapłani dostarczyli do Świątyni czystą oliwę. Na tę pamiątkę każdego 25 Kislew [w tym roku dzień ten przypada na 20 grudnia] zapala się płomienie w specjalnym ośmioramiennym świeczniku, codziennie zapalając o jedną świecę więcej. Święto nosi nazwę chanuka co po hebrajsku nawiązuje do słowa oznaczającego odpoczynek po walce, a ośmioramienne świeczniki nazywa się chanukowymi [chanukija].
Chanuka nie jest dla Żydów świętem biblijnym, jak pesach, sukkot czy szawuot. Ale co ciekawe, wydarzenia, które miały miejsce w II wieku p.n.e. opisują, kanoniczne jedynie dla katolików Księgi Machabejskie.
1 Mch 4: 56-59 Przez osiem dni obchodzili poświęcenie ołtarza, a przy tym pełni radości składali całopalenia, ofiary pojednania i uwielbienia. Fasadę świątyni ozdobili złotymi wieńcami i małymi tarczami, odbudowali bramy i pomieszczenia dla kapłanów i drzwi do nich pozakładali, a między ludem panowała bardzo wielka radość z tego powodu, że skończyła się hańba, którą sprowadzili poganie. Juda zaś, jego bracia i całe zgromadzenie Izraela postanowili, że uroczystość poświęcenia ołtarza będą z weselem i radością obchodzili z roku na rok przez osiem dni, począwszy od dnia dwudziestego piątego miesiąca Kislew.
2 Mch 1: 18 Mając obchodzić Oczyszczenie świątyni dwudziestego piątego Kislew, uważaliśmy, że trzeba wam o tym donieść, abyście wy także obchodzili Święto Namiotów i ognia [na pamiątkę tego], jak Nehemiasz odbudował świątynię i ołtarz, a potem złożył ofiary.
Cytaty za Biblią Tysiąclecia.
Foto: Jakub Gabik