Sezon zimowego ogrzewania mieszkań w blokach i domach mieszkalnych to, co roku okres zwiększonej ilości pożarów i zagrożeń z powodu zatrucia tlenkiem węgla. Bardzo często zdarzenia te pociągają za sobą ofiary śmiertelne i znaczne straty finansowe.
W wyniku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia związanego z niesprawnością i brakiem okresowej konserwacji i czyszczenia instalacji spalinowych i wentylacyjnych w sezonie grzewczym 2014/2015 r. 49 osób zostało poszkodowanych (hospitalizowanych) w 39 interwencjach podjętych przez strażaków. W 7 przypadkach pojawienie się tlenku węgla w mieszkaniu wykrył zainstalowany czujnik „CO”, ostrzegając ludzi o zagrożeniu.
Podczas ogrzewania każdego z pomieszczeń w obiektach pojawia się wiele zagrożeń mogących być przyczyną powstania pożaru. Związane jest to głównie z użytkowaniem instalacji, jakie występują w większości naszych domów i lokali, a należą do nich instalacje gazowe, elektryczne i kominowe w tym spalinowe i wentylacyjne.
Najczęstszymi przyczynami powstania pożarów w okresie zimowym są:
nieostrożne obchodzenie się z ogniem otwartym,
niewłaściwe i nieostrożne użytkowanie urządzeń grzewczych,
pozostawienie bez dozoru włączonych urządzeń elektrycznych nieprzystosowanych do pracy całodobowej,
niefachowe przeróbki i brak konserwacji instalacji i urządzeń elektrycznych,
niewykonywanie okresowych przeglądów i czyszczenia instalacji użytkowych w obiektach.
Dlatego należy pamiętać, iż przed przystąpieniem do eksploatacji urządzeń grzewczych i instalacji, trzeba sprawdzić czy są one w pełni sprawne technicznie i nie stwarzają zagrożenia pożarowego.
Podczas eksploatacji grzejniki elektryczne, piecyki oraz promienniki gazowe bezwzględnie ustawiać na podłożu niepalnym, z dala od wszelkiego rodzaju materiałów palnych takich jak: dywany, firanki, meble itp., należy zachować odległość minimum 50 centymetrów.
Kolejnym źródłem zagrożenia pożarowego są nieszczelne przewody dymowe i spalinowe. Należy pamiętać o okresowym przeglądzie stanu technicznego przewodów, co najmniej raz w roku, najlepiej przez mistrza kominiarskiego jak również wykonać ich oczyszczanie z produktów spalania - sadzy. Zgodnie z przepisami w obiektach w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, usuwa się zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych:
cztery razy w roku w domach opalanych paliwem stałym(np. węglem, drewnem),
dwa razy w roku w domach opalanych paliwem ciekłym i gazowym,
co najmniej raz w miesiącu, jeżeli przepisy miejscowe nie stanowią inaczej od palenisk zakładów zbiorowego żywienia i usług gastronomicznych,
co najmniej raz w roku usuwamy zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych.
Z kolei przepisy prawa budowlanego zobowiązują właścicieli i zarządców bloków mieszkalnych i domów jednorodzinnych do okresowej kontroli, co najmniej raz w roku stanu technicznego instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych).
Promienniki gazowe tzw. piecyki na butlę propan – butan 11 kg. do ogrzewania należy stosować tylko w pomieszczeniach posiadających dobrą wentylację, a także nie należy zbyt długo przebywać w tych pomieszczeniach ze względu na spadek zawartości tlenu w pomieszczeniu w wyniku jego spalania.
Ważnym elementem jest sprawna i właściwie działająca wentylacja. Zakrywanie i zaklejanie kratek wentylacyjnych w pomieszczeniach jest zabronione. W mieszkaniach posiadających nowe okna dopływ powietrza do spalania gazu może być utrudniony i może powodować odwrócenie ciągu kominowego w kanałach wentylacyjnych.
Dlatego też należy pamiętać, aby w trakcie użytkowania urządzeń gazowych część okien ustawić w pozycji „mikrowentylacja” lub w inny sposób zapewnić dopływ powietrza. Jeżeli ilość powietrza jest zbyt mała, następuje niezupełne spalenie gazu i powstaje trujący tlenek węgla tzw. "czad".
Co zrobić, aby uniknąć zaczadzenia?
W celu uniknięcia zaczadzenia należy:
przeprowadzać kontrole techniczne, w tym sprawdzanie szczelności przewodów kominowych, ich systematyczne czyszczenie oraz sprawdzanie występowania dostatecznego ciągu powietrza,
użytkować sprawne techniczne urządzenia, w których odbywa się proces spalania, zgodnie z instrukcją producenta,
stosować urządzenia posiadające stosowne dopuszczenia w zakresie wprowadzenia do obrotu; w sytuacjach wątpliwych należy żądać okazania wystawionej przez producenta lub importera urządzenia tzw. deklaracji zgodności, tj. dokumentu zawierającego informacje o specyfikacji technicznej oraz przeznaczeniu i zakresie
stosowania danego urządzenia,
nie zaklejać i nie zasłaniać w inny sposób kratek wentylacyjnych,
w przypadku wymiany okien na nowe, sprawdzić poprawność działania wentylacji, ponieważ nowe okna są najczęściej o wiele bardziej szczelne w stosunku do wcześniej stosowanych w budynku i mogą pogarszać wentylację,
systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np. poprzez przykładanie kartki papieru do otworu bądź kratki wentylacyjnej; jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna przywrzeć do wyżej wspomnianego otworu lub kratki,
często wietrzyć pomieszczenie, w których odbywa się proces spalania (kuchnie, łazienki wyposażone w termy gazowe), a najlepiej zapewnić, nawet niewielkie, rozszczelnienie okien,
W trosce o własne bezpieczeństwo, warto rozważyć zamontowanie w domu czujek dymu i gazu. Koszt zamontowania takich czujek jest niewspółmiernie niski do korzyści, jakie daje zastosowanie tego typu urządzeń (łącznie z uratowaniem najwyższej wartości, jaką jest nasze życie).
Tlenek węgla tzw. czad, „cichy zabójca” jako produkt niepełnego spalania jest bezbarwny, bezwonny przez co trudny do wykrycia i powoduje już nawet przy niewielkich stężeniach w powietrzu zawroty głowy, nudności i senność, a przy dłuższym kontakcie utratę przytomności i śmierć.
Gdy opuszczamy pomieszczenie pracy lub mieszkanie należy sprawdź czy zostały wyłączone wszystkie odbiorniki prądu i gazu, przed opuszczeniem domu na dłuższy czas odłącz zasilanie prądem elektrycznym, zakręć zawory wody i gazu, pozostaw u sąsiadów informację, gdzie będziesz przebywać.
Rady zebrał: Rzecznik Prasowy Komendanta Miejskiego PSP w Tarnowie, mł. bryg. Paweł Mazurek.